آزمایش عملکرد کلیه چیست؟
شما دو کلیه در دو طرف ستون فقرات خود دارید که تقریبا به اندازه مشت انسان هستند. آنها در پشت قفسه سینه شما قرار گرفتهاند. کلیهها نقش حیاتی در حفظ سلامت فرد ایفا میکنند. یکی از مهمترین کارهای کلیه، فیلتر کردن مواد زائد موجود در خون و بیرون کردن آنها از بدن به عنوان ادرار است. کلیهها همچنین به کنترل سطح آب و مواد معدنی ضروری مختلف در بدن کمک میکنند. علاوه بر این، کلیهها نقش حیاتی و بسیار مهمی در فرایند تولید مواد زیر در بدن دارند: ◦ ویتامین D ◦ گلبولهای قرمز خون ◦ هورمونهایی که فشار خون را تنظیم میکنند اگر کلیه به درستی کار نکند، مواد زائد میتوانند در خون و مایعات بدن جمع شوند و به سطوح خطرناکی برسند که باعث آسیب به بدن شده یا حیات فرد را تهدید کنند.
آزمایش عملکرد کلیه چه چیزهایی را بررسی می کند؟
پنل کلیه، پنل رنال یا آزمایشهای بررسی عملکرد کلیه که یکی از انواع آزمایشات پزشکی است، برای ارزیابی عملکرد کلیه انجام میشود. بررسی آنزیم های کلیه در آزمایش خون سطوح مواد مختلف از جمله مواد معدنی مختلف، الکترولیت، پروتئینها و گلوکز (قند) را برای تعیین سلامت فعلی کلیهها اندازهگیری میکند. تستهای پنل کلیه آزمایشهای سادهای هستند که نمونهای از خون یا ادرار را برای اطمینان از عملکرد صحیح کلیه، بررسی میکنند. تستهایی که در قالب پنل کلیه قرار میگیرند، ممکن است از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر کمی متفاوت باشند. این آزمایشها سطوح مواد مختلف از جمله مواد معدنی (فسفر، کلسیم)، مواد دفعی کلیه (اوره، کراتینین)، الکترولیتها (سدیم، پتاسیم، کلرید، بی کربنات)، پروتئین (آلبومین) و گلوکز (قند) را در خون اندازهگیری میکند تا سلامت فعلی کلیه تعیین شود. بررسی ادرار ۲۴ ساعته، آنالیز ادرار، کشت ادرار، بررسی میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) نیز یکی دیگر از قسمتهای بررسی عملکرد کلیه است. در صورت وجود نتایج غیرطبیعی در آزمایش اولیه ممکن است آزمایش اضافی مانند تصویربرداری از کلیه یا بیوپسی کلیه برای تشخیص بیماریهایی مانند بیماری سرطان کلیه نیز انجام شود. چگونه بفهمیم کلیه بد کار می کند؟ (چگونه از سلامت کلیه ها مطمئن شویم؟) بیماری کلیوی اولیه، معمولا علایم یا نشانه خاصی ندارند و در بسیاری از موارد تا زمان وخیم شدن کارکرد کلیه سالم و وضعیت کلیه، علائمی در فرد مشاهده نمیشود. تست تنها راه کشف بیماریهای کلیوی، انجام آزمایشهای عملکرد کلیه است. اگر شما ریسک فاکتور خاصی مانند سابقه خانوادگی ابتلا به بیماریهای کلیوی، دیابت، فشار خون بالا، علایم نارسایی کلیه، بیماریهای قلبی داشته باشید، مهم است که در انجام آزمایشهای روتین و ازمایش خون کلیه بررسی عملکرد کلیه و علائم کلیه سالم دقت بیشتری داشته باشید.
. تست های خون برای بررسی سلامت کلیه تستهای زیادی وجود دارد که در کنار هم برای تفسیر وضعیت عملکرد کلیه استفاده میشوند. از جمله تستهای خون مهمی که اختصاص بیشتری به بیماریهای کلیوی دارند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد. BUN نیتروژن اوره خون نیتروژن اوره خون (BUN) یکی از اصلیترین آزمایشهای عملکرد کلیه است. و با هدف بررسی عملکرد کلیه از طرف پزشک درخواست میشود. اوره یک ماده دفعی است که در زمان متابولیسم پروتئین در کبد تولید میشود. در این فرایند امونیاک به دست میآید که بسیار سمی است. در ادامه این فرایند، این آمونیاک تبدیل به اوره میشود که یک ماده دفعی با سمیت کمتر است. سپس این اوره وارد خون شده و به کلیهها برده میشود. در کلیه این ماده دفعی از خون فیلتر میشود. اگر کلیه درست کار کند، مقدار ثابت و کمی از اوره باید در خون وجود داشته باشد. این تست مقدار نیتروژن اوره خون (BUN) را در خون اندازهگیری میکند. در موارد آسیب به کلیه یا کبد، این مقدار BUN ممکن است افزایش پیدا کند. مقدار زیاد BUN در خون میتواند نشاندهنده بیماریهای کلیوی یا کبدی باشد.
نقش الکترولیت ها در آزمایش عملکرد کلیه
الکترولیت مواد شیمیایی که دارای بار الکتریکی هستند و نقش حیاتی در فرایندهای طبیعی بدن دارند. علاوهبر این الکترولیتها به تنظیم مقدار مایعات در بدن و حفظ تعادل اسید-باز در بدن کمک میکنند. از آنجایی که این مواد در کلیه فیلتر و مقدار آنها در خون تنظیم میشود، بررسی آنها میتواند به تعیین وضعیت سلامت کلیهها کمک کند. الکترولیتها شامل موارد زیر هستند:
◦ سدیم
◦ پتاسیم
◦ کلرید
◦ بیکربنات (CO۲ کل)
مواد معدنی و تست گلوکز فسفر: یک ماده معدنی که برای تولید انرژی، عملکرد عصب و ماهیچه و رشد استخوان حیاتی است. علاوه بر این فسفر نقش مهمی به عنوان بافر ایقا میکند و به حفظ تعادل اسید-باز بدن کمک میکند. کلسیم: یکی از مهمترین مواد معدنی در بدن است. کلسیم برای عملکرد ماهیچه، اعصاب، و قلب ضروری است و برای انعقاد خون و تشکیل استخوان لازم است. گلوکر انرژی مورد نیاز بدن را تامین میکند. یک مقدار پایدار از گلوکز باید برای استفاده بدن در دسترس باشد و یک مقدار نسبتا ثابتی از گلوکز باید در خون باقی بماند. هر یک از تستهایی که در اینجا به عنوان تست پنل کلیه عنوان شد، میتواند به صورت مستقل یا در کنار تستهای دیگر هم انجام شود. این موضوع به هدف تست و تشخیص پزشک بستگی دارد.
